LET OP: De informatie op deze website is mogelijk verouderd. Onze nieuwe website is te vinden op unie-abc.nl

Klaar voor de anderhalvemeterkerk

Nu de overheidsmaatregelen rondom de coronacrisis steeds meer worden versoepeld, zijn kerkelijke samenkomsten weer mogelijk. Bent u klaar voor de anderhalvemeterkerk? Update: 3 juli 2020.

Afstand houden en niet zingen

In de persconferentie van 24 juni is aangekondigd dat vanaf 1 juli weer bijeenkomsten met een onbeperkt aantal bezoekers gehouden mogen worden, mits aan de anderhalvemeterregel wordt gehouden, mensen van tevoren reserven en de aanwezigen van tevoren wordt gevraagd of ze symptomen van COVID-19 vertonen. Lees hier de actuele overheidsregels die per 1 juli gelden.

Veel gemeenten hebben inmiddels een protocol opgesteld - of zijn daar nog mee bezig - waarin de RIVM-regels voor de plaatselijke situatie zijn uitgewerkt, en de eerste diensten zijn in juni weer gehouden. We kunnen echter niet zomaar terug naar 'zoals het altijd was', maar moeten een anderhalvemeterkerk gaan vormgeven. Een kerk waar onder meer anderhalve meter afstand tussen de bezoekers moet worden gehouden en waar waarschijnlijk langere tijd geen samenzang kan plaatsvinden. Dat betekent dat kerkenraden zich moeten buigen over zowel de praktische inrichting van het gebouw als de vormgeving van de diensten.

Bedenk daarbij dat de anderhalvemeterkerk mogelijk lange tijd bij ons zal blijven. Zolang er geen vaccin of behandeling is, kan het coronavirus steeds opnieuw om zich heen grijpen en slachtoffers maken. Het is daarom een realistische gedachte dat de maatregelen een jaar of langer van kracht zullen blijven.

Deze pagina wordt regelmatig geactualiseerd en aangevuld. Uw ideeën en tips kunt u aanleveren via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Gebouw en logisitiek

Er is geen standaardprotocol dat voor elke gemeente voldoet. Onder meer afhankelijk van het aantal gemeenteleden, het type gebouw en de 'verkeersstromen' (aantal ingangen, gangen en zalen) moet elke gemeente een plan opstellen, waarbij de overheidsregels in acht worden genomen en de veiligheid van de bezoekers zo veel mogelijk wordt gewaarborgd. We adviseren dan ook om als raad en/of beheerscommissie het eigen gebouw onder de loep te nemen en te bekijken wat er in de eigen context mogelijk en wenselijk is.

  • Lees hier de actuele overheidsregels die per 1 juli gelden.
  • Lees hier welke overheidsregels er als basis voor iedereen gelden. Onder andere: altijd anderhalve meter afstand houden, kwetsbaren moeten extra voorzichtig blijven, bij verkoudheidsklachten en verhoging thuisblijven, als iemand koorts heeft en benauwd is blijft het hele huishouden thuis.
  • Download hier een raamwerk voor het opstellen van een protocol van het CIO (contactorgaan kerken en overheid) - als handvat voor het opstellen van een eigen protocol voor de anderhalvemeterkerk.
  • Bekijk hier een forumgesprek van Gerard van der Schee (Unie/ABC), Jan Wolsheimer (MissieNederland) en Peter Kos (Utrecht De Rank) over 'Hoe verder na 1 juli?'  (opgenomen op 9 juni)
  • Aan de secretarissen zijn in mei en juni enkele ingevulde protocollen van gemeenten gestuurd. Die bieden een heel praktisch voorbeeld, om vervolgens voor de eigen situatie in te vullen.
  • Lees hier een aanvullende toelichting voor kerken naar aanleiding van het overleg tussen het CIO (contactorgaan kerken en overheid) en minister Grapperhaus op 29 mei 2020.
  • De Protestantse Kerk Nederland heeft ook veel informatie op een rijtje gezet. U leest hier over het opstellen van een lokaal protocol voor kerkdiensten (geactualiseerd op 25 juni) en hier over het hervatten van jeugdactiviteiten en wat daarin vanaf 1 juli is veranderd.

Vormgeving diensten

Samenzang lijkt een bron van besmetting te zijn. Inmiddels zijn er berichten in de media van kerken waar het coronavirus tijdens een dienst is verspreid, zoals in Frankfurt. Premier Rutte en minister De Jonge wezen begin mei al op de risico's van samenzang. Naar aanleiding van de persconferentie van 24 juni is specifiek aangegeven dat samenzang in kerken voorlopig dringend wordt afgeraden. Hoe vullen we een dienst in zonder samenzang? Dat kan variëren van een 'gewone' dienst waarbij alleen enkele zangers op het podium de liederen zingen (achter een scherm of op een afstand van bij voorkeur 5 meter, staat op de website van de PKN, of 6 tot 8 meter, zoals de werkgroep Zingen in de kerk van Missie Nederland eerder noemde - zie ook hieronder een nieuw advies van deze werkgroep) tot een heel andere invulling van de bijeenkomst. Hieronder verzamelen we tips voor en voorbeelden van zo'n andere vormgeving. 

  • In dit artikel beschrijft de PKN verschillende opties om de samenzang te vervangen door andere vormen, en daarin ook gemeenteleden actief te betrekken bij de dienst.
  • BAPTISTENBLOG: Loslaten en creatief ontdekken - Blog van Ronald van den Oever over online-moeheid, loslaten van oude doelen en creatief nieuwe mogelijkheden ontdekken in het gemeente-zijn. Met een driestappenplan en een uitdaging voor voorgangers.
  • BAPTISTENBLOG: Buiten de kerk: Het leven doen x als Christus zijn - Blog van Ingeborg Janssen over buiten de kerk gemeente zijn, door je onder de mensen in je wijk te begeven en daar tot zegen te zijn. Met gespreksvragen voor de gemeente(leiding).
  • BAPTISTENBLOG: 'We trekken lege zalen' - Vier baptistenvoorgangers geven een inkijkje in hun online intervisiebijeenkomst en delen hun vragen en overwegingen over gemeente-zijn in de coronacrisis en de anderhalvemeterkerk.
  • De werkgroep Zingen in de kerk van MissieNederland heeft op 2 juli nieuw advies op het gebied van zingen en ventilatie uitgebracht. Daarin wordt uitgelegd dat veilig(er) zingen mede afhangt van de grootte/hoogte van de kerkzaal en van het soort ventilatie. Lees het document hier. De werkgroep lanceert op 8 juli de website eerstehulpbijventilatie.nl, met onder meer een rekenhulp voor kerken die zingen overwegen. (Lees het vorige advies (26 mei)  hier. ) 
  • Voor zangkoren gelden aparte overheidsregels. Die zijn in deze brief van 1 juli uiteengezet.

Dopen en andere liturgische handelingen

Het RIVM heeft predikant als contactberoep aangemerkt. Dat betekent dat er onder veiligheidsvoorwaarden van de anderhalvemeterregel mag worden afgeweken voor liturgische handelingen zoals dopen, bevestiging van ambtsdragers, huwelijks(in)zegening en ziekenzalving. Lees hier wat de PKN hierover uiteen heeft gezet, en lees hier welke handreikingen de RIVM in het kader van veiligheid geeft voor contactberoepen.

Andere vormen van gemeente-zijn

Binnen ons gemeente-zijn heeft de zondagse dienst over het algemeen een belangrijke en centrale plaats. Nu het voorlopig niet vanzelfsprekend is dat die in de gebruikelijke vorm kan worden gehouden, worden we ook uitgedaagd om na te denken over andere vormen van gemeente-zijn. Hieronder verzamelen we daar voorbeelden van ter inspiratie.

  • In de Baptistengemeente Katwijk hebben enkele raadsleden en andere gemeenteleden tijd genomen voor gebed en gesprek over wat de coronacrisis kan betekenen voor de relatie met God, de onderlinge relaties en de relaties met 'buiten'. Zij delen hun verslag van de opzet en uitkomsten om andere gemeenten handvatten te bieden voor een soortgelijk bezinningsgesprek.
  • Het is inmiddels weer toegestaan om buiten te sporten en te bewegen, ook voor volwassenen, mits er anderhalve meter afstand wordt gehouden. Een kans om met een klein groepje uit de gemeente een gebeds- of stiltewandeling te houden in de buurt.
  • Lees hier een bijdrage van Gerard van der Schee over creatief gemeente-zijn in coronatijd.

Praktische ideeën

  • In sommige gemeenten kan men niet wachten tot de kerk weer open kan, in andere gemeenten overheerst terughoudendheid om weer bij elkaar te komen. Weet u hoeveel van uw gemeenteleden naar de kerk zouden komen als dat zou kunnen? Via een (online) enquête kunt u dit peilen, bijvoorbeeld via dit gratis online programma. Dit geeft ook handvatten voor de inrichting van uw gebouw.
  • Veel gemeenten hebben (bijbel)kringen. Is het mogelijk om uw gebouw open te stellen voor kringen die weer bij elkaar willen komen? Uiteraard op een afgesproken moment en met inachtneming van de anderhalvemeter afstand en andere overheidsmaatregelen. In het kerkgebouw is waarschijnlijk meer ruimte dan in de woonkamer waar deze groepen normaal gesproken samenkomen.  
  • Het bedrijf ISI Communicatie heeft verschillende online reserveringssystemen getest die kerken kunnen gebruiken om gemeenteleden een plaats voor een dienst te laten reserveren. Lees hier over de uitkomsten.

Om verder over na te denken

  • Sommige gemeenten zullen binnen de anderhalvemeterkerk geen samenkomsten met alle leden en vrienden tegelijk kunnen houden. Een oplossing kan zijn om meerdere diensten op één zondag te houden en zo de gemeenteleden te verdelen. Overigens is vanuit het CIO-overleg al duidelijk geworden dat deze diensten niet vlak achter elkaar mogen plaatsvinden en dat alle faciliteiten tussendoor schoongemaakt moeten worden. Een andere mogelijkheid is om de diensten over verschillende dagen in de week te verdelen of om de ene zondag het ene deel en de volgende zondag het andere deel van de gemeente in de kerk te ontvangen. Wie wanneer mag komen, kunt u regelen op basis van inschrijving of alfabetisch sorteren. Maar denk ook bijvoorbeeld aan de mogelijkheid van diensten voor verschillende doelgroepen, zoals een gezinsdienst en een bijeenkomst voor kwetsbare ouderen. Een ander idee: nodig voor de eerste diensten eens de mensen uit die er misschien wel de meeste behoefte aan hebben om weer andere mensen te zien, zoals de alleenstaanden. 
  • Wat doet u met gasten die op zondagmorgen voor de deur staan? Kunnen zij ter plekke nog reserveren en de coronavragen beantwoorden om binnen te komen? Worden er (extra) stoelen gereserveerd voor wie op het laatste moment komt?
  • Wat te doen met ouderen en andere kwetsbaren die voorlopig niet naar de kerk kunnen/durven komen? Blijft u de dienst voor hen live streamen of op een ander tijdstip online uitzenden? Of zijn er andere mogelijkheden om hen te blijven betrekken?
  • Ook op onze jeugd en op het kerkelijke jongerenwerk heeft corona invloed. MissieNederland heeft hierover veel informatie verzameld en een handleiding voor kerkleiders online gezet.
  • Op 14 juni was er een extra Micha Zondag met als thema 'Stilgezet, hoe nu verder?' Het gratis materiaal kan ook nog op een andere zondag worden gebruikt. Meer lezen ...
  • Op 28 juni was er een Gebedszondag voor de wereld, geinitieerd door het Christelijk Noodhulpcluster. Unie en ABC hadden zich hierbij aangesloten. Meer lezen ...

Adressen

Baptist House
Postjesweg 150
1061 AX Amsterdam

Tel. Algemeen:
020-21030 23
Tel. Seminarium:
020-210 30 24
E-mail: info@baptisten.nl

Snel bellen:

Dienstencentrum: 020-2103023
Seminarium: 020-2103024