Bijna Kerst

Daar zit ik dan zomaar, op een vroege woensdagochtend in Nijmegen, op het Titus Brandsma Instituut samen met anderen te luisteren naar het Weihnachtsoratorium van Bach. Al jaren goede voornemens om naar een concert te gaan, het is er nog niet van gekomen. Dit jaar wel!

De Top2000 ken ik beter dan deze muziek. En nu hier ontdek ik deze muziek van Bach. Grappig om te horen dat hij net zoals nu gebeurt, gebruik maakte van muziek uit zijn tijd en die bewerkte, omvormde voor het Weihnachtsoratorium. Het is echt leren luisteren, leren luisteren naar de aria’s die wat buiten mijn comfortzone liggen, luisteren naar de koralen waar ik van geniet.

En dan ontdekken dat het Weihnachtsoratorium ook als Lectio Divina te beluisteren en te ervaren is. Dat is een manier van Bijbellezen vanuit een biddende grondhouding. Om zo nieuwe dingen te ontdekken, te zien dat het licht valt op iets wat eerst niet opviel. Slow-reading, langzaam lezen, lezen in alle rust. De woorden binnen laten komen, ze langzaam en met aandacht uitspreken, erop kauwen, onder je huid laten kruipen. Zo druppelen de woorden langzaam van je hoofd in je hart. Verrassend en weldadig. En dat kan met deze muziek ook!

De Bijbelteksten worden geproefd, uitgesproken, gezongen; intonatie en tempo wordt gegeven. De Lectio - de lezing - het horen van de tekst wordt zo heel fysiek. Bach laat zo horen wat de tekst bij hem oproept. Ik hoor de blijdschap van de engelen, de helderheid van het licht wat hen omstraalt en de verwarring van de herders. Al pratend ontdekken we ook dat een ieder iets anders hoort: zeggen de lagere tonen iets over de engelen die vanuit de hoogte naar beneden komen? Zo gaat de muziek leven en luisteren we verder.

In de recitatieven ontplooit zich de meditatie, het kauwen op de woorden, het zoeken naar betekenis, het zoeken van de tonen verschillende kanten op. In de aria’s is de oratio, het gebed te ontdekken. God wordt vaak direct aangesproken. Herders verwoorden hun dank, ze zuchten of roepen, springerig, staccato of juist heel uitgesproken. Dan als slot de koraal waarin de contemplatio – het stil zijn bij God - te ontdekken is. De volle warme tonen, de rust die ontstaat. De ervaring van God, de ervaring met God, het zijn bij God zelf.

In het Weihnachtsoratorium is niet consequent deze volgorde te zien. Het raakt mij dat gebed zoveel vormen kan hebben: met een boekje in een hoekje, wandelend in het bos in de regen, schilderend tijdens een workshop of zo maar in de auto na een drukke vergadering luisterend naar het Weihnachtsoratorium.

Tot slot de uitnodiging om ook eens zo naar het Weihnachtsoratorium te luisteren, te luisteren naar de contemplatie volgend op ‘Maria bewaarde al deze woorden in haar hart en bleef erover nadenken’ uit Lucas 2:19.

Ik wil U met liefde vervuld bewaren
Voor U wil ik hier leven,
Voor U wil ik sterven
Voor U wil ik eindelijk vol vreugd,
Opstaan, voor eeuwig.
Ginds in’ t andere leven.

Nr 33. Koraal: Ich will dich mit Fleiss bewahren

Eerder in iets andere vorm geplaatst op www.contemplatio.nl en www.kloostertijd.nl  

Toelichting Lectio Divina

Lectio Divina is zo een aandachtige en biddende lezing van de Bijbel die leidt tot een intiem gesprek, ont-moeting. Je hoort de sprekende God en je antwoordt in vertrouwen en met een open hart. 

Lectio Divina bestaat uit vier stappen die je naar contemplatie, beschouwing, verstilling bij God brengen. In Lectio Divina stem je af op en ontmoet je de liefhebbende God, je vindt voedsel voor de ziel, je ontdekt Gods wil te onderscheiden en groeit in navolging.